RTK-GPS Nedir?
Real Time Kinematic Global Position System kelimelerinin kısaltılmışı olan RTK – GPS, tasarımı itibariyle gerçek zamanlı ölçümlere olanak sağlayan bir ölçü yöntemidir.Ölçü yöntemi olarak DGPS’e benzediği için hassas diferansiyel GPS olarakta adlandırılır.
Neden RTK-GPS Kullanıyoruz?
RTK yönteminden önce GPS kullanıcıları ölçüm noktalarında uzun süreli oturumlar yapıyorlardı ve bu oturumları büroda proses ettikten sonra sonuca ulaşıyorlardı. RTK yönteminin bulunmasından sonra proses ihtiyacı en aza indirgendi. Ayrıca RTK yöntemi sayesinde sadece kontrol ağlarında çalışan GPS kullanıcıları son derece hassas topoğrafik çalışmalar üretmeye başlamıştır.
RTK-GPS’in Özellikleri Nelerdir?
- Baz istasyonları ile çalışılan bölge arasında mesafe kısıtlaması vardır (<15 km)
- Başlangıç için en az 5 uyduya ihtiyaç vardır.
- Başlangıçta bir dakikalık tanımlama süresi vardır.
- 2 – 3 cm doğrulukla ölçüm yapabilir.
RTK-GPS Hata Kaynakları
GPS, bugün tüm dünyada kullanılan önemli bir navigasyon sistemi olsa da, uydudan yayınlanan sinyaller alıcıya ulaşana kadar birçok hatayı da beraberinde getirmektedir.
Ancak hassas bir konum doğruluğu için bu hataların bir kısmı ihmal edilirken, daha hassas çalışmalar için bu ölçü değerleri modellenirler.GPS hata kaynaklarını 4 ana başlıkta inceleyebiliriz.
1) Uydu Yörünge Hataları
Uydu yörünge hataları mutlak konum belirlemede etkilidir.
Yayınlanmış yörüngede bulunan ve uyduların anlık koordinatlarının hesaplanmasında kullanılan parametrelerin doğru olmamasından kaynaklanan hatalardır.Son yıllarda başta Uluslararası GPS Servisi (IGS-International GNSS Service) ağına bağlı istasyonlar olmak üzere çok sayıda sabit istasyon aracılığıyla uydu yörünge bilgilerinin çok daha hassas bir şekilde elde edilebilmesiyle de uydu yörünge hataları ihmal edilebilir duruma gelmiştir.
Alıcı hatalarının teknolojik gelişme ile birlikte azalması ve uydu dağılımının, dolayısıyla geometrinin devreye sokulan yani uydularla her koşulda yeterli olması bu hata kaynaklarının, özellikle de lokal çalışmalardaki etkilerini büyük oranda azalmıştır.
2) Uydu Saat Hataları
Uydu saat hataları mutlak konum belirlemede etkilidir.
Uydularda 10-13-10-15 hassasiyetinde sezyum ve rubidyum gibi hassas atomik saatler kullanılsa da, zamana bağlı olarak bu hatalar büyümesi söz konusudur. Aynı zamanda hem kod ölçülerini hem de faz ölçülerini etkilerler ancak kullanılan fark teknikleri ile en aza indirilebilmektedir.
3) Selective Availability (SA) ve Anti-Spoofing (AS)
ABD Savunma Bakanlığı sivil kullanıcılar için SA yöntemi ile 2000 yılının ortalarına kadar hassasiyeti yaklaşık 100 m olacak Şekilde uydu saati ve yörünge bilgilerini kasıtlı olarak bozmuştur. Ancak sivil uygulamalar konum doğruluğunun beklenenden daha iyi olduğunu ortaya koymuştur. SA, 2 Mayıs 2000 tarihi itibariyle kaldırılmış ve konum hassasiyeti 15 m ye kadar inmiştir
4) Atmosferik Hatalar
Atmosferi iki belirgin bölgeye ayıracak olursak, yeryüzünden 100 km yüksekliğe kadar olan kısım troposfer, 100-1000 km ye kadar olan kısım iyonosfer olarak adlandırılır. GPS sinyalleri uydudan alıcıya ulaşana kadar atmosferin iyonosfer ve troposfer katmanlarında kırılır ve daha fazla yol alırlar.
Atmosferik hatalar kendi aralarında üçe ayrılır:
1-İyonosferik Gecikme
2-Troposferik Gecikme
3-Multıpath Etkisi
