META VERİ
Meta veriler, veriler için kim, ne, ne zaman, nerede, neden ve nasıl sorularını cevaplar.Yani meta veriler, veriler için bir kullanım kılavuzu gibidir desek yanlış olmaz.Bu yüzden meta verilerin güvenilir, ayrıntılı ve iyi belgelenmiş olması gerekir. Meta verileri 10 ana başlıkta toplayabiliriz.
META VERİ KAÇ ANA BAŞLIKTA İNCELENİR?
Kimlik, verilerinizin kısa bir anlatımını sunar. Verilerinizin amacını özlü bir şekilde özetler. Örneğin, kimlik, meta verilerinize bir başlık, açıklama ve anahtar kelimeler atar. Anahtar kelimeler ekleyerek, verilerinizi önceden belirlenmiş olan belli bir kural yardımıyla kategorize etmeye yardımcı olur.
İletişim bilgileri, bir üretici, yayıncı ve dağıtıcıyı içerir. Veri setini geliştiren kişi üreticidir.Nihai ürünü üreten, düzenleyen ve sonuçlandırmaya yardımcı olan ise yayıncıdır.Son olarak verileri kullanıma sunan ise dağıtıcıdır.
3)Kalite
Kalite, takip edilen verilerin doğruluğunu ve standartlarını açıklar. Örneğin, yatay ve dikey konum doğruluğu, zemin konumu kalitesini değerlendirir. Kalite testleri, verilerin bütünlüğünü ve denetimlerini içerir.
4)Mekansal Referans Bilgileri
Mekansal referans bilgileri coğrafi bir kapsam ve koordinat sistemi atar. Projeksiyon bilgileri bir projeksiyon, veri ve birimleri içerir.Coğrafi kapsam, bir sınırlayıcı kutu, yer anahtar kelimesi veya küçük resim şeklinde gelir.
Varlıklar, noktalar, çizgi, çokgenler veya ızgaralar gibi harita veri türünü belirtir. Bu meta veri öğesinin amacı, verilerdeki konumsal bilgilerin nasıl temsil edildiğini açıklamaktır. Varlık özellikleri için geçerli değerler ve alan adlarının bir listesini içeren bir açıklama içerir.
Sınıflandırma, veri kümesinin nasıl oluşturulduğunu ayrıntılı olarak açıklar. Örneğin, işlem basamaklarını ve sorumlu tarafları listeler. Her işlem adımının gerçekleştiği bir tarihi vardır, böylece kullanıcılar değişiklikleri izleyebilir. Baştan sona verilerin evrimini listeleyen bir değişiklik listesi gibi.
Yasal bölüm verilere erişme ve dağıtmadaki kısıtlamaları ana hatlarıyla belirtir. Gizlilik ve fikri mülkiyetin korunmasını sağlama yükümlülüğünü açıklar. Meta veriler, güvenlik kaygıları üzerindeki kısıtlamaları ele alan bir güvenlik sınıflandırmasını içerir. Örneğin, gizli, kısıtlı, hassas, sınırsız ve sınıflandırılmamış meta verilerde güvenlik sınıflandırması örnekleridir.
Geçici bilgiler, verilerin ne zaman toplandığı veya güncellendiğine ve bunun ne kadar süreyle geçerli olduğuna odaklanır. Ayrıca gelecekteki güncellemelerin zamanlanması gibi ilerlemeleri de belirtir. Güncelleme sıklığı, günlük, haftalık, aylık veya yıllık olarak herhangi bir yerde olabilir.
Meta veri referans bölümü meta verilere özgüdür. Kullanıldığında bilgilerin nasıl alıntılanacağı gibi belirsizlikler olduğunda bir temas noktası oluşturur. Meta veri referansı, oluşturulduğu tarih ve daha sonra ne zaman gözden geçirileceği için geçici bir bileşene sahiptir.
CBS meta veri standartları için coğrafi veri sağlayıcılar, FGDC , ISO 19115, EPA, Esri, Inspire ve MEDIN’den gelen yönergeleri takip eder. Her şema kendi gereksinimlerine ve ihtiyaçlarına en uygun şekilde geliştirilmiştir. Bunun üzerine daha sonra.
XML Olarak Meta Veriler Nelerdir?
Unutmayın ki meta veriler sadece bir XML dosyasıdır. Her bir meta veri standardı, belirli bir şema ve işaretlemeyi izler.
Herhangi bir metin editörü XML dosyalarını açabilir. Bir meta veri dosyasını açtığınızda, işaretlemedeki tüm anahtar öğeleri içerir.
<origin>National Aeronautics and Space Administration (NASA)</origin>
<pubdate>2019/07/24</pubdate>
Bu iki XML kodu bloğundan üreticinin NASA olduğunu ve 24 Temmuz 2019 tarihinde yayınlandığı bilgisini görebilirsiniz.
Meta Veri Türleri
Dünyanın dört bir yanından gelen birçok komite meta veriler için kendi kılavuzlarını geliştirmiştir. CBS meta verileri açısından, en yaygın olanları aşağıdaki gibidir:
- ISO 19115, Uluslararası Standartlar Örgütü’nün (ISO) kılavuzudur .
- Federal Coğrafi Veri Komitesi (FGDC) meta verileri, Amerika Birleşik Devletleri’nde büyük ölçüde kullanılmaktadır.
- Inspire meta verileri, Avrupa Birliği’ndeki ülkeler için 34 mekansal veri teması için standartları tanımlar.
- EPA meta verileri Çevre Koruma Ajansı (EPA) tarafından geliştirilmiştir.
Ayrıca içeriği bir meta veri standardından diğerine çevirmek için bazı araçlar kullanılabilir. Örneğin, Esri’nin meta veri tercümanı bağımsız bir XML meta verisine dönüştürebilir.
Not:Tüm alanların taşınmayacağını unutmayın. Bir alan başka bir meta veri standardının parçası değilse, varsayılan olarak eksik olacaktır.
