Karayolu: Her türlü taşıt ulaşımı için kamunun yararlanmasına açık olan arazi çeşididir.
Peki ne zaman şuralar karayoludur, şuralar karayolu değildir diyebiliriz? Banketler, dağ yollar, geçitler, köy yolları, karayoluna bağlı halkın yararlandığı park yerleri, benzin istasyonlarının taşıt trafiğine bağlı kısmı, otobüs tamirhanelerinin karayollarına ekli ve taşıt trafiğine açık yolları, karayolları kapsamı içerisindedirler ancak apartman ve iş hanlarının kapalı garajları, çiftlik veya fabrika arazileri, arsalar, araba vapurları, karayolu kapsamı dışındadırlar.
TAŞIT TRAFİĞİNE GÖRE SINIFLANDIRMA
Ülkemizde yeni yol yapımı sırasında esas alınan hizmet düzeyi (C) dir. (A) ve (B) hizmet düzeyleri için yapılan yollar gereğinden fazla olmaktadır. (D) hizmet düzeyinde yapılacak olan yol ise kısa süre sonra trafikteki hızlı artış sebebiyle yetersiz kalmakta ve zamanla (E) düzeyinde bir hizmet vermektedir , (E) yani kapasite düzeyinde hizmet ise gerek akımın kararsız oluşu ve gerekse işletme koşullarının kötü olması sebebiyle istenmez .
BANKET VE ŞERİTLER
Banket: Yaya yolu ayrılmamış karayolda taşıt yolu kenarı ile şev başı veya hendek iç üst kenar arasında kalan ve olağan olarak yayaların ve hayvanların kullanacağı zorunlu hallerde de araçların faydalanacağı kısımdır.
Şerit: Taşıtların bir dizi halinde güvenle seyredebilmeleri için taşıt yolunun çizgilerle ayrılmış denir.
YOL TİPLERİ
Orta Refüj : Kısaca yolu gidiş geliş olarak ikiye bölen kaldırım olarak tanımlanan orta refüj ;bölünmüş yollarda karşı yönlerden gelen trafiğe ait platformları ayıran ve yol kaplamasına nazaran daha yüksek veya daha düşük kotta bulunan kısımdır.
İKSA VE İSTİNAT
Dayanma Yapıları, yol platformunun tasarım standartlarına uygun olarak yerleştirebilmeleri için her iki tarafında yeryüzü kotlarında fark yaratmak üzere hazırlanan destek yapıları olup, köprü kanaat duvarları kazılara destek doğal topoğrafya dolgu şevinin veya kamulaştırma nedeniyle şevi sınırlandırmak amacıyla tasarlanan destek yapılarıdır.
İksa: Yapının kazısında yeraltı suları çıkmayan kuru zeminlerin kaymasına karşı kazı yüzeylerini desteklemek için yapılan sisteme iksa denir. Yarma şevlerini desteklemek veya benzeri bir amaçla inşa edilmiş kargir veya betonarme duvar.
İstinat : Toprağın ya da yapının kaymasını engellemek üzere yapılan duvar. Yani toprağın önüne çekilen settir. Yol veya herhangi bir yapıyı dış etkenlerden korumak amacıyla yapılır.
Kısaca özetleyecek olursak iksa yarma ,istinat ise dolgu durumunda kullanılan dayanma yapılarıdır .Peki farkları nelerdir? İksa geçici; istinat ise kalıcı inşa edilen yapı elemanlarıdır. İstinat duvarları genelde bitmiş yapıları kot farkından kaynaklanan toprak basıncından korur, iksa ise şantiye çalışma sahasını ve kot farkı bulunan yan arazilerdeki yapı ve yolları korur.
SUYU UZAKLAŞTIRMA (DRENAJ):
Drenaj : Yer altı ve yüzeysel suların yol gövdesine zarar vermeden uzaklaştırılmasıdır.
Menfez : İnşaat yapılacak yol yapısı ile akım çizgileri kesilen mecra ,dere ve akarsulardaki akışı uygun bir şekilde devam ettirmek ve mücavir alanlardan yola gelecek olan her türlü suyu yolun işletme süresi boyunca yerine getireceği fonksiyonu etkilemeyecek şekilde yoldan geçirilerek uzaklaştırmak için yerel trafik ile yay ve hayvan geçişleri için yol gövdesi altında inşa edilen ve açıklığı 10 metre kadar olan sanat yapılarıdır.
HENDEK TİPLERİ
Kenar Hendek; yolun yarma kesimlerinde banket ile yarma şevi arasında uzanan ve yol platformu ile yarma şevine gelen yağış sularının toplanıp aktığı kanaldır.
Yarmalarda, yamaçlardan akan yağış suları erozyon ve sızıntı yolu ile şevin bozulmasına neden oluyorsa şev tepesinden bir miktar geride olmak üzere eşyükselti eğrisi hattına paralel olarak genelde yamuk kesitli hendekler açılır. Bu hendeklere de kafa hendeği denir.
MALZEME OCAKLARI
Ariyet : Yarmadan çıkan malzemenin dolgu için yeterli miktarda veya uygun nitelikte olmaması halinde uygun bir malzeme ocağından alınan malzemedir.
Depo: Yarma fazlası veya niteliksiz kazı malzemesinin hacmidir.
TESVİYE YÜZEYİ
Zemin, genellikle doğal haliyle nakil vasıtaların hareketine istenilen şartlarda imkan veremeyecek kadar dalgalıdır. Bunun için yol hiçbir zaman tabii zemine doğrudan intibak ettirilerek oturtulamaz. Önce tabii zemin yüzeyini kaplayan ve kalınlığı takriben 25-50 cm kadar olabilen nebati toprak tabakası kazılıp kaydırılır. Elde edilen bu sathı, belirli bir profili içerecek şekilde tesviye etmek gerekir. Böylece zemin belirli bir derinliğe kadar kazılarak alınan toprak veya dışarıdan getirilen toprak, istenilen yüksekliğe kadar doldurulur. Bu kazma ve doldurma işlerinin tümüne toprak tesviyesi denir.
ÜST YAPI TABAKALARI
Yolumuzun esas işlevsel parçası olan üst yapı tabakalarının yapımına başlanır.
Kaplama Tabakası : Temel tabakası üzerine inşaa edilen ve esasta yolu teşkil eden tabakadır. Üzerinden geçen trafik miktarına uygun olarak malzemesi tespit edilir.
Temel Tabakası: Yoldan geçen vasıtaların verdikleri yüklerin tesirini temel altı tabakasına ve de tesviye yüzeyine yayan taş, beton ve benzeri malzemeden oluşan tabakaya verilen ad.
Temel Altı Tabakası : Yolun temelini teşkil edecek malzeme serilmeden önce tesviye üzerine genellikle kum ,taş kırığı vs malzemeden oluşan bir tabaka serilir. Buna temel altı tabakası denir.
